वाक्प्रचार std 10th unit 1

1 मळ क्षाळणे - मळ धुणे

आईने पाणी व साबण वापरून कपड्यांचे मळ क्षाळले.

2 जन्म पावणे - जन्म घेणे

या भारतभूमीवर जन्म पावून मी धन्य झाले.

3 अधःपतन होणे - दर्जा घसरणे

वर्तमानकाळात शिक्षणाचा अधःपतन झाला आहे.

4 निघण्याच्या बेतात असणे - जाण्याच्या तयारीत असणे

जेव्हा आम्ही निघण्याच्या बेतात होतो, तेव्हाच आमची कार खराब झाली.

5 कडाक्याच्या थंडीने कुडकुडणे - अंग थरथरणे

एक गरीब बाई रस्त्याच्या कडेला कडाक्याच्या थंडीने कुडकुडत होती.

6 कर्जबाजारी होणे - कर्जात बुडून जाणे

लॉकडाऊनमुळे अनेक लोक कर्जबाजारी झाले.

7 भीकेला लागणे - दारिद्रय वाट्याला येणे

रामभाऊंना व्यापारात खूप नुकसान झाला आणि ते भीकेला लागले.

8 गमावून बसणे - असलेले हरवून जाणे

नदीत पूर आल्यामुळे गावकरी आपले सर्वकाही गमावून बसले.

9 उसंत न लाभणे - वेळ न मिळणे

परीक्षा जवळ आल्यामुळे मुलांना खेळण्यासाठी उसंत लाभत नाही.

10 चक्कर मारणे - फेरफटका मारणे

दररोज सकाळी मी बागेत चक्कर मारायला जाते.

11 हात जोडणे - नमस्कार करणे

मी गणपती बाप्पांच्या मूर्तीसमोर हात जोडले.

12 सुरुंग लावणे - एखादा बेत उधळून लावणे

मी सहलीला जाणार होते पण वडिलांनी परवानगी न देऊन माझ्या योजनेला सुरुंग लावले.

13 मूठभर मास चढणे - स्तुतीने हुरळून जाणे

गुरुजींनी श्यामची प्रशंसा केली म्हणून त्याला मूठभर मास चढले.

14 अंगाचा तिळपापड होणे - खूप संताप येणे

जेव्हा माझ्या भावाने माझा मोबाइल घेतला, तेव्हा माझ्या अंगाचा तिळपापड झाला.

15 हात दाखवून अवलक्षण - आपण होऊन संकट ओढवून घेणे

मी उपाशीपोटी राहू शकत नाही तरीही महाशिवरात्रीचा उपास करण्याचा संकल्प केला, याला म्हणतात हात दाखवून अवलक्षण.

16 कानावर येणे - बातमी/वार्ता समजणे

एक सेप्टेंबरपासून शाळा उघडणार आहेत अशी बातमी लोकांच्या कानावर आली.

17 भीक न घालणे - पर्वा न करणे

सावित्रीबाई फुले लोकांच्या बोलण्याला भीक न घालता मुलींना शिक्षण देत होत्या.

18 झोप उडणे - बेचैन होणे

नवऱ्याला कैंसर झाला आहे, ही बातमी मिळाल्यापासून सावित्रीची झोप उडाली.

19 आस्था वाढणे - प्रेम वाटू लागणे

वडिलांना दररोज व्यायाम करताना पाहून माझी ही व्यायामावर आस्था वाढू लागली.

20 पारंगत असणे - कुशल असणे

माझी आई स्वयंपाक करण्यात पारंगत आहे.

21 अवहेलना करणे - अपमान करणे

कधीही गुरुजनांची अवहेलना करू नये.

22 सक्त ताकीद देणे - कडक समज देणे

माझ्या वस्तूंना हात लावायचा नाही, अशी मी माझ्या भावाला सक्त ताकीद दिली.

23 विचार पोकळ असणे - विचार तकलादू असणे

मी पूर्ण दिवस उपास करू शकते, हा विचार पोकळ आहे.

24 सूड घेणे - बदला घेणे

समीरने संजयचा सर्वांसमोर अपमान केला होता, त्याचा संजयने सूड घेतला.

25 हादडणे - जेवणावर ताव मारणे

आईने बटाटेवडे बनवले होते त्यांपैकी रामूने सहा वटाटेवडे हादडले.

26 वेड्यात काढणे -  बावळट समजणे

मी मुलांना शेत दाखवायला नेण्याचे ठरवले, तेव्हा सर्वांनी मला वेड्यात काढले.

27 हकालपट्टी करणे - हाकलून देणे

बैल म्हातारा झाल्यावर शेतकऱ्याने आपल्या घरातून त्याची हकालपट्टी केली.

28 खुलासा होणे - सविस्तर कळणे

काही मुलांनी वर्गात दंगामस्ती करण्याचा बेत केला होता, याचा गुरुजींना खुलासा झाला.

29 कमवून खाणे - स्वकष्टार्जित खाणे/ कष्टाने काम करून खाणे

आम्ही स्वतः कमवून खातो, कुणी आम्हाला जेवू घालत नाही.

30 समाचार घेणे - विचारपूस करणे 

मी आजारी पडल्यावर माझ्या मैत्रिणी माझा समाचार घेण्यासाठी घरी आल्या.

31 राखीव कुरण असणे - एखाद्या विषयात गती असणे ( to excel in something )

गणित विषयाचे कठीण प्रश्न सोडवणे माझ्या मैत्रिणीचे राखीव कुरण आहे/ रांगोळी काढणे हे सीमाचे राखीव कुरण आहे, असे तिला वाटते.

33 बळी पडणे - मान्य करणे/ अधीन होणे/ वशीभूत होणे( to be a victim of something) 

आजकालची तरुण पिढी अनेक व्यसनांना बळी पडू लागली आहे.

34 - धडगत नसणे - सुटका नसणे 

जर तू माझा मोबाइल घेतला, तर तुझी धडगत नाही

35 - क्षमा करणे - माफ करणे

लहानांच्या चुकांना क्षमा करणे हे मोठ्यांचे स्वभाव असते.

36 - जिभेवर ताबा नसणे - खाण्यावर/ बोलण्यावर नियंत्रण नसणे

आईने गुलाबजाम बनवल्यावर कुणाचाही जिभेवर ताबा राहू शकत नाही/

दीपा कुणालाही टोचून बोलते कारण तिचा जिभेवर ताबा नाही.

37 - कटाक्ष टाकणे - नजर तिरपी करून बघणे ( to glance)

परीक्षेत मी शिक्षकांची नजर चुकवून आपल्या मैत्रिणीकडे कटाक्ष टाकला.

38 - पश्चाताप होणे - केलेल्या चुकीची जाणीव होणे

रामूने आपल्या मित्राचा विश्वासघात केला याचा त्याला पश्चाताप झाला.

39 - भरल्या ताटावरून उठणे - न जेवता उठणे

आई रागावली म्हणून मोहन भरल्या ताटावरून उठला.

40 - इच्छा दाबून धरणे - इच्छा अडवून ठेवणे

मला नवीन मोबाइल घ्यायचा होता पण पैसे नसल्यामुळे मी ती इच्छा दाबून धरली.

41 - आदर दुणावणे - आदर दुप्पट होणे

सीमा गरीब मुलांना मोफत शिकवते, हे जाणून माझ्या मनात तिच्याविषयी आदर दुणावला.

42 - कबुली देणे - मान्य करणे

रामने श्यामला एक लाख रुपए देण्याची कबुली दिली.