1 - गहाण ठेवणे - तारण ठेवणे
मुलीच्या लग्नासाठी शेतकऱ्याने आपली जमीन गहाण ठेवली.
2 - मोर्चा वळवणे - विशिष्ट काम करण्यासाठी जाणे
सैनिकांनी शत्रूशी लढण्यासाठी आपला मोर्चा वळवला.
3 - वरमणे - भावना आवरणे / लाज वाटणे
सुरेखाला शिक्षिकांनी सर्वांसमोर ओरडले म्हणून ती वरमली.
4 - स्वतःशी पुटपुटणे - तोंडातल्या तोंडात बोलणे
घराची दशा पाहून आई रागाने स्वतःशीच काहीतरी पुटपुटत होती.
शुद्धीवर आल्यावर रीमा काहीतरी स्वतःशीच पुटपुटत होती.
5 - मळमळ व्यक्त करणे - नाराजी व्यक्त करणे
पगार कमी दिल्याबद्दल कामगारांनी आपली मळमळ व्यक्त केली
6 - चेहरा पडणे - शरम वाटणे / लाज वाटणे
कामवाल्या चारुमावशींना आई ओरडली म्हणून त्यांचा चेहरा पडला.
परीक्षेत नापास झाल्यामुळे कमलचा चेहरा पडला.
7 - गडबडून जाणे - धांदल उडणे
अचानक परीक्षेची घोषणा झाल्यामुळे मुले गडबडून गेली.
8 - आ वासून पाहणे - आश्चर्याने पाहणे
जेव्हा पहिली आगगाडी चालली तेव्हा तिथे जमलेले लोक आ वासून पाहत होते.
9 - ये जा करणे - इकडून तिकडे जाणे
अनेक लोकांना नोकरीसाठी कल्याण ते मुंबई दररोज ये-जा करावी लागते.
10 - न पटणे - मान्य नसणे
तुला रांगोळी काढता येत नाही, ही गोष्ट मला पटत नाही.
नेहमी प्रथम येणारी शोभा नापास झाली, ही गोष्ट मला पटत नाही.
11 - वाव नसणे - संधी नसणे
आमच्या घरी मुलींना एकटी परदेशाला जाण्याची वाव नाही.
12 - हातभार लावणे - मदत करणे
मी नेहमी माझ्या आईला घरकामात हातभार लावतो.
13 - तापाने फणफणणे - खूप ताप येणे
पावसात खूप भिजून आल्यावर राजूला सर्दी झाली व रात्री तो तापाने फणफणू लागला.
14 - भारावून जाणे - प्रभाव पडणे
जादूचे खेळ पाहून मुले भारावून गेली.
ताजमहालाचे सौंदर्य पाहून मुले भारावून गेली.
15 - कमीपणाचे वाटणे - हीन दर्जाचे वाटणे
काही लोकांना रिक्शा चालवण्याचे काम कमीपणाचे वाटते.
घराची साफसफाई करणे आजकालच्या मुलांना कमीपणाचे वाटते.
16 - भरभरून बोलणे - खूप मनातले सांगणे
फार दिवसांनी माहेरी आलेली मुलगी आईशी भरभरून बोलत होती.
17 - भास होणे - भ्रम होणे/ चाहूल लागणे
अंधारात मला असा भास झाला की खोलीत कुणीतरी लपला आहे
18 - आर्थिक परिस्थिती खालावणे - पैशांची चणचण भासणे
लॉकडाऊनमुळे लोकांची आर्थिक परिस्थिती खालावली.
19 - धीर न सोडणे - हिंमत न हारणे
वडिलांच्या मृत्यूनंतर धीर न सोडता आईने सुदीपला खूप शिकवले.
20 - न खचणे - कठीण परिस्थितीत कोलमडून न जाणे
रामला अपघातात आपला पाय गमवावा लागला पण न खचता त्याने आपले जीवन पुन्हा सुरू केले.
पूर आल्यामुळे सर्व काही नष्ट झाले तरी ही रामभाऊ खचले नाही.
21 - परिस्थिती बेताची असणे - आर्थिक स्थिती जेमतेम असणे/ कसेबसे दिवस काढणे
पूर आल्यामुळे सगळी पिके बर्बाद झाली म्हणून या वर्षी शेतकऱ्याची परिस्थिती बेताची आहे.
22 - स्वतःला झोकून देणे - कार्यात समरस होणे
परीक्षा जवळ आल्यामुळे मुलांनी अभ्यासात स्वतःला
झोकून दिले.
23 - पाया पक्का होणे - मूळ ज्ञान भक्कम होणे
माझ्या गणिताच्या शिक्षकांमुळे गणितात माझा पाया पक्का झाला.
24 - आंतरिक ओढ वाटणे - मनापासून इच्छा उत्पन्न होणे
संत नामदेवांना विठ्ठलाच्या भेटीसाठी आंतरिक ओढ वाटत होती.
25 - डोळयांत पाणी उभे राहणे - डोळयांत अश्रू येणे
दीपाची चूक नसतानाही तिला शिक्षा मिळाली म्हणून तिच्या डोळयांत पाणी उभे राहिले.
26 - अंगावर काटा उभा राहणे - भीतीने शहारा येणे/ घाबरणे
हत्ती आणि सिंहाची लढाई पाहून माझ्या अंगावर काटा उभा राहिला.
27 - पडेल ते काम करणे - कोणतेही काम करणे
गरिबीच्या परिस्थितीतून बाहेर पडण्यासाठी अंजनेशने पडेल ते काम केले.
28 - गोडी लावणे - आवड लावणे
भावे सरांनी मुलांना चित्रकलेची गोडी लावली.
28 - संस्कार करणे - चांगले विचार रुजवणे
आईवडिलांनी आपल्या मुलांवर चांगले संस्कार केले पाहिजे.
29 - भान देणे - जाणीव निर्माण करणे
महात्मा गांधींनी भारतीय लोकांना स्वातंत्र्याचा भान दिला.
30 - सामना करणे - मुकाबला करणे
कामगाराला अनेक संकटांचा सामना करावा लागतो.
31 - डोळे पाणावणे - रडू येणे, डोळयांत अश्रू येणे
गरीब लोकांचे हाल पाहून शिवाजीरावांचे डोळे पाणावले.
32 - शाश्वती नसणे - भरवसा नसणे
सोहन डॉक्टर होईल अशी कुणालाही शाश्वती नव्हती.
Lesson 6 चूडीवाला
33 - पर्वणी असणे - आनंदमय काळ मिळणे
दिवाळीची सुटी ही आमच्यासाठी एक पर्वणी असते.
34 - समजूत काढणे - पटवून सांगणे
राजूने नवीन मोबाइलसाठी हट्ट धरला होता पण आईने त्याची समजूत काढल्यावर त्याने हट्ट सोडला
35 - कीव येणे - दया येणे
भिकारी थंडीत कुडकुडत होता, मला त्याची कीव आली.
36 - गलका करणे - खूप आवाज करणे
सहलीला जाण्याच्या आनंदात मुले वर्गात गलका करू लागली.
37 - आतुरतेने वाट पाहणे - उत्सुकतेने वाट पाहणे
रमा आपल्या मुलाची आतुरतेने वाट पाहत होती.
38 - सत्कार होणे - सन्मान होणे
आज माझ्या मित्राचा आदर्श विद्यार्थी म्हणून सत्कार झाला.
39 - संकोच वाटणे - भीड वाटणे
गुरुजींकडून पैसे घेताना गरीब मुलाला फारच संकोच वाटत होता.
40 - भारावून जाणे - प्रभावित होणे
महात्मा गांधींचे भाषण ऐकून सर्व लोक भारावून गेले होते.
41 - हातभार लागणे - मदत मिळणे
गरीब लोकांना सरकारने मोफत राशन दिले त्यामुळे त्यांना थोडा हातभार लागला.
42 - आश्वासन देणे - हमी देणे
यावर्षी शेतकऱ्यांचे कर्ज माफ करणार असा सरकारने आश्वासन दिला.
43 - डोळे लावून बसणे - सतत वाट पाहणे
आई नोकरीवरून कधी परत येते यासाठी राजू आणि नेहा डोळे लावून बसले होते.
44 - आयुष्याचे मोल देणे - जीवन समर्पित करणे
सैनिकांनी आपल्या देशाच्या रक्षणासाठी आयुष्याचा मोल दिला.
45 - मान खाली घालणे - नम्र होणे
मालक नोकराला शिव्या देत होते तरीही नोकर मान खाली घालून ऐकत होता .
