1 मळ क्षाळणे - मळ धुणे
आईने पाणी व साबण वापरून कपड्यांचे मळ क्षाळले.
2 जन्म पावणे - जन्म घेणे
या भारतभूमीवर जन्म पावून मी धन्य झाले.
3 अधःपतन होणे - दर्जा घसरणे
वर्तमानकाळात शिक्षणाचा अधःपतन झाला आहे.
4 निघण्याच्या बेतात असणे - जाण्याच्या तयारीत असणे
जेव्हा आम्ही निघण्याच्या बेतात होतो, तेव्हाच आमची कार खराब झाली.
5 कडाक्याच्या थंडीने कुडकुडणे - अंग थरथरणे
एक गरीब बाई रस्त्याच्या कडेला कडाक्याच्या थंडीने कुडकुडत होती.
6 कर्जबाजारी होणे - कर्जात बुडून जाणे
लॉकडाऊनमुळे अनेक लोक कर्जबाजारी झाले.
7 भीकेला लागणे - दारिद्रय वाट्याला येणे
रामभाऊंना व्यापारात खूप नुकसान झाला आणि ते भीकेला लागले.
8 गमावून बसणे - असलेले हरवून जाणे
नदीत पूर आल्यामुळे गावकरी आपले सर्वकाही गमावून बसले.
9 उसंत न लाभणे - वेळ न मिळणे
परीक्षा जवळ आल्यामुळे मुलांना खेळण्यासाठी उसंत लाभत नाही.
10 चक्कर मारणे - फेरफटका मारणे
दररोज सकाळी मी बागेत चक्कर मारायला जाते.
11 हात जोडणे - नमस्कार करणे
मी गणपती बाप्पांच्या मूर्तीसमोर हात जोडले.
12 सुरुंग लावणे - एखादा बेत उधळून लावणे
मी सहलीला जाणार होते पण वडिलांनी परवानगी न देऊन माझ्या योजनेला सुरुंग लावले.
13 मूठभर मास चढणे - स्तुतीने हुरळून जाणे
गुरुजींनी श्यामची प्रशंसा केली म्हणून त्याला मूठभर मास चढले.
14 अंगाचा तिळपापड होणे - खूप संताप येणे
जेव्हा माझ्या भावाने माझा मोबाइल घेतला, तेव्हा माझ्या अंगाचा तिळपापड झाला.
15 हात दाखवून अवलक्षण - आपण होऊन संकट ओढवून घेणे
मी उपाशीपोटी राहू शकत नाही तरीही महाशिवरात्रीचा उपास करण्याचा संकल्प केला, याला म्हणतात हात दाखवून अवलक्षण.
16 कानावर येणे - बातमी/वार्ता समजणे
एक सेप्टेंबरपासून शाळा उघडणार आहेत अशी बातमी लोकांच्या कानावर आली.
17 भीक न घालणे - पर्वा न करणे
सावित्रीबाई फुले लोकांच्या बोलण्याला भीक न घालता मुलींना शिक्षण देत होत्या.
18 झोप उडणे - बेचैन होणे
नवऱ्याला कैंसर झाला आहे, ही बातमी मिळाल्यापासून सावित्रीची झोप उडाली.
19 आस्था वाढणे - प्रेम वाटू लागणे
वडिलांना दररोज व्यायाम करताना पाहून माझी ही व्यायामावर आस्था वाढू लागली.
20 पारंगत असणे - कुशल असणे
माझी आई स्वयंपाक करण्यात पारंगत आहे.
21 अवहेलना करणे - अपमान करणे
कधीही गुरुजनांची अवहेलना करू नये.
22 सक्त ताकीद देणे - कडक समज देणे
माझ्या वस्तूंना हात लावायचा नाही, अशी मी माझ्या भावाला सक्त ताकीद दिली.
23 विचार पोकळ असणे - विचार तकलादू असणे
मी पूर्ण दिवस उपास करू शकते, हा विचार पोकळ आहे.
24 सूड घेणे - बदला घेणे
समीरने संजयचा सर्वांसमोर अपमान केला होता, त्याचा संजयने सूड घेतला.
25 हादडणे - जेवणावर ताव मारणे
आईने बटाटेवडे बनवले होते त्यांपैकी रामूने सहा वटाटेवडे हादडले.
26 वेड्यात काढणे - बावळट समजणे
मी मुलांना शेत दाखवायला नेण्याचे ठरवले, तेव्हा सर्वांनी मला वेड्यात काढले.
27 हकालपट्टी करणे - हाकलून देणे
बैल म्हातारा झाल्यावर शेतकऱ्याने आपल्या घरातून त्याची हकालपट्टी केली.
28 खुलासा होणे - सविस्तर कळणे
काही मुलांनी वर्गात दंगामस्ती करण्याचा बेत केला होता, याचा गुरुजींना खुलासा झाला.
29 कमवून खाणे - स्वकष्टार्जित खाणे/ कष्टाने काम करून खाणे
आम्ही स्वतः कमवून खातो, कुणी आम्हाला जेवू घालत नाही.
30 समाचार घेणे - विचारपूस करणे
मी आजारी पडल्यावर माझ्या मैत्रिणी माझा समाचार घेण्यासाठी घरी आल्या.
31 राखीव कुरण असणे - एखाद्या विषयात गती असणे ( to excel in something )
गणित विषयाचे कठीण प्रश्न सोडवणे माझ्या मैत्रिणीचे राखीव कुरण आहे/ रांगोळी काढणे हे सीमाचे राखीव कुरण आहे, असे तिला वाटते.
33 बळी पडणे - मान्य करणे/ अधीन होणे/ वशीभूत होणे( to be a victim of something)
आजकालची तरुण पिढी अनेक व्यसनांना बळी पडू लागली आहे.
34 - धडगत नसणे - सुटका नसणे
जर तू माझा मोबाइल घेतला, तर तुझी धडगत नाही
35 - क्षमा करणे - माफ करणे
लहानांच्या चुकांना क्षमा करणे हे मोठ्यांचे स्वभाव असते.
36 - जिभेवर ताबा नसणे - खाण्यावर/ बोलण्यावर नियंत्रण नसणे
आईने गुलाबजाम बनवल्यावर कुणाचाही जिभेवर ताबा राहू शकत नाही/
दीपा कुणालाही टोचून बोलते कारण तिचा जिभेवर ताबा नाही.
37 - कटाक्ष टाकणे - नजर तिरपी करून बघणे ( to glance)
परीक्षेत मी शिक्षकांची नजर चुकवून आपल्या मैत्रिणीकडे कटाक्ष टाकला.
38 - पश्चाताप होणे - केलेल्या चुकीची जाणीव होणे
रामूने आपल्या मित्राचा विश्वासघात केला याचा त्याला पश्चाताप झाला.
39 - भरल्या ताटावरून उठणे - न जेवता उठणे
आई रागावली म्हणून मोहन भरल्या ताटावरून उठला.
40 - इच्छा दाबून धरणे - इच्छा अडवून ठेवणे
मला नवीन मोबाइल घ्यायचा होता पण पैसे नसल्यामुळे मी ती इच्छा दाबून धरली.
41 - आदर दुणावणे - आदर दुप्पट होणे
सीमा गरीब मुलांना मोफत शिकवते, हे जाणून माझ्या मनात तिच्याविषयी आदर दुणावला.
42 - कबुली देणे - मान्य करणे
रामने श्यामला एक लाख रुपए देण्याची कबुली दिली.
